معرفي استان گلستان (مراكز گردشگري و جاذبه هاي تاريخي)

استان گلستان به مرکزيت شهر گرگان حدود 22 هزار کيلومتر مربع وسعت دارد

موقعيت جغرافيايي اين استان به قرار زير می باشد. از شمال به جمهوری ترکمنستان - از غرب به استان مازندران و دريآی خزر - از جنوب به استان سمنان منتهی می شود.

اين استان دارای هفت شهر به نام های گرگان - بندر ترکمن-بندر گز - علی آباد-کردکوی - نبد کاووس و مينو دشت و دارای 16 شهر و16 بخش و 45 دهستان می باشد.در اين استان اقوام مختلفی همچون ترک - ترکمن - بلوچ و قزاق - فارس - سيستانی و مازندرانی زندگی می کنند.

شهرستان گرگان
شهر گرگان يا همان اسنرآباد بر اساس متون مکتوب , آثار تاريخی چندين هزار ساله دارد . در گذشته فضا در قديمی شهر هميشه هسته اوليه شکل گيری شهر بوده است.و بر فضايي چون مرکز شهر , محلات , گذرگاهها ميادين و ... استوار بوده است.

بافت قديمی به جا مانده در استرآباد غالبا متعلق به دوران صفويه , زنديه و علي الخصوص وابسته به سبک دوران قاجار است , در معماری بافت قديم , عواملی مثل آب , زمين , تابش نور خورشيد و همچنين عوامل اجتماعی فرهنگی نقش به سزايي داشته است.

گرگان توسط بارويي به طول 6 کيلومتر محصور بوده است و بر نقاط مختلف اين بارو و به فاصله های معين برجهايي قرار داشت که در آنها قراولان از شهر محافظت می کردند, رفت و آمد از 4 دروازه انجام می گرفت.

در حاشيه بيرونی باروها خندقی عميق حفر شده بود که از خاک آن باروها را بنا کرده بودند, از اواسط حکو.مت قاجار استرآباد به سوی تخريب و ويرانی کامل رفت و در اوايل حکومت پهلوی اول باقی مانده آنهم از بين رفت و با معماری و فرم امروزی دوباره شکل گرفت.

مراكزتاريخي و باستاني :

كاخ اختصاصي
اين عمارت كه به كاخ اختصاصي معروف است، در محل پارك‌شهر گرگان قرار دارد. بناي كاخ اختصاصي دو طبقه با ويژگي‌هاي معماري دوران پهلوي است و از هنر معماري اروپايي متأثر شده است. در حال حاضر اين كاخ و محوطه اطراف آن به عنوان كتابخانه عمومي مردم شهر گرگان مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

كاخ شاسمن
اين كاخ در شهر گرگان واقع شده و بنا به روايتي در سال هفت صد و نود و پنج ه.ق به وسيله اميرتيمور در ساحل رودخانه ساخته شده است. برخي از سياحان و جغرافيدانان از اين كاخ نام برده‌اند كه از آن جمله مي‌توان به حافظ ابرو اشاره كرد.طبق گفته وي اين كاخ بعد از اين كه اميرتيمور سراسر مازندران را مورد تاخت و تاز قرار داد، جهت اقامت وي در شهر گرگان ساخته شد.

بناي اوليه اين كاخ، قلعه‌اي بود كه در سال هفت صد و شصت و يک ه.ق توسط ابوبكر شاسماني (حاكم شاسمان) احداث شده بود. در سال هفت صد و نود و پنج به جاي قلعه، قصر فعلي ساخته شده و امير تيمور زمستان آن سال را در آنجا گذرانده است.

كاخ آغامحمدخان
اين بنا توسط آغامحمدخان قاجار ساخته شده و در شهر گرگان قرار دارد. ويژگي‌هاي معماري و اسلوب ساخت بنا نشانگر آن است كه بنا به قرن دوازده هجري قمري مربوط است.

سد اسكندري (ديوار دفاعي)
اين ديوار دفاعي كه به نام‌هاي سد قزل‌آلان، سد اسكندر و سد فيروزه نيز معروف است، در قسمت شمال گرگان و گنبد واقع شده و از غرب به شرق كشيده شده است. در مسير ديوار دفاعي، برج‌ها و قلعه‌هاي حفاظتي به فواصل مختلف بنا شده و آثار آن امروز به صورت تپه‌هايي در حاشيه ديوار به جا مانده است.

ساختمان‌ قلعه‌ها و باروها، عمدتاً‌ به وسيله آجرهاي چهارگوش بزرگ ساخته شده است.

گفته مي‌شود كه اين ديوار بر اثر عوامل جوي و انساني آسيب ديده وتخريب شده است. قسمت‌هايي از ديوار دفاعي كه از دست عوامل تخريبي مصون مانده است، با ارتفاعي در حدود سه تا پنج متر و عرض ده متر از فاصله بسيار دور به صورت سدي نظر هر بيننده‌اي را به سوي خود جلب مي‌نمايد.

تورنگ تپه
تورنگ تپه كه يكي از عظيم‌ترين و غني‌ترين تپه‌هاي باستاني استان گلستان به شمار مي‌آيد، در فاصله تقريبي بيست و پنج كيلومتري شمال شرقي گرگان قرار دارد. اين تپه با وسعت بسيار و ارتفاع چشمگير در مجاورت روستاي تورنگ تپه واقع شده و بر استخر آبي بزرگ مشرف است. قدمت آن به استناد گزارشات و نتايج بررسي‌ها و كاوش‌ها باستان‌شناسان خارجي به هزاره سوم قبل از ميلاد يعني پنج‌هزار سال پيش مي‌رسد.

عمده‌ترين آثاري كه در خلال حفريات و كاوش‌هاي علمي از لايه‌هاي مختلف تپه مذكور به دست آمده، شامل آثار معماري (با مصالح خشتي)، سفالينه‌ها، ظروف، اشياء و ديگر ادوات مورد نياز روزمره زندگي وابزارآلات برنزي است.اين تپه به لحاظ ارزش‌هاي تاريخي در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است و همانند ساير آثار ثبتي، حفاظت آن به وسيله سازمان ميراث فرهنگي استان گلستان انجام مي‌پذيرد.

پل آق قلا
پل تاريخي آق‌قلا در فاصله هجده كيلومتري شمال گرگان و در ابتداي شهر آق‌قلا بر روي رودخانه گرگان روي احداث شده است. اين پل هفتاد و چهار متر طول دارد و در دو طرف آن جان‌پناهي به ارتفاع يک متر و نيم ايجادشده است.

اين پل، چهار چشمه (طاق) دارد و پايه‌هاي آن در جهت شرقي و مخالف جريان آب به موج‌شكن‌هايي تجهيز شده‌اند.

پايه‌هاي پل در جهت غربي با آجر و اشكال هندسي تزيين شده است.

پل آق‌قلا در قرن نهم هجري قمري بنا شده و در ادوار بعدي خصوصاً در دوره صفويه بازسازي و مرمت شده است.

جاذبه هاي طبيعي

ارتفاعات وقله ها

پيرگرده
كوه جنگلي پيرگرده در فاصله بيست و پنج كيلومتري جنوب شرقي گرگان و در 8 كيلومتري روستاي چهار باغ قرار گرفته است. ارتفاع اين كوه سه هزارودوچهار متر است و سرچشمه رودهاي چهار باغ، آب قزاق و باغشاه مي‌باشد.

تاور نرآب
كوه جنگلي تاور آب در بيست و يک كيلومتري جنوب شرقي گرگان و در فاصله 5 كيلومتري شمال روستاي چهار باغ واقع شده است. اين كوه حدود دوهزارو نهصدوپنجاه متر ارتفاع دارد و سرچشمه‌ رودهاي چهارباغ خاصه رود و آب قزاق مي‌باشد.

تل‌انبار
كوه جنگلي تل‌انبار در فاصله بيست و سه كيلومتري جنوب گرگان و در شش كيلومتري شمال غربي روستاي چهار باغ قرار گرفته است. ارتفاع آن از سطح دريا سه هزارو سی متر است و سرچشمه رودهاي چهار باغ، سوته‌رود و خاصه‌رود مي‌باشد.

چلبه
كوه نيمه جنگلي چلبه در فاصله سي و يک كيلومتري جنوب شرقي گرگان و در 5 كيلومتري غرب روستاي سياه‌ مرزكوه دهستان كتول قرار گرفته است. ارتفاع اين كوه حدود دوهزارو هشتصدوچهل متر و سرچشمه رود باغشاه رودبار و سياه مرزكوه مي‌باشد.

زرشك كوه
كوه نيمه جنگلي زرشك‌كوه دربيست و چهاركيلومتري جنوب گرگان و در فاصله هفت كيلومتري شرق روستاي حاج‌آباد واقع شده است. ارتفاع اين كوه حدود دوهزارو هفتصدوهفتاد متر و سرچشمه سوته‌رود و خاصه رود مي‌باشد.

زيلان
كوه جنگلي زيلان در بيست و هفت كيلومتري جنوب شرقي گرگان و در فاصله هشت كيلومتري جنوب غربي روستاي خولين دره در دهستان كوهپايه قرار دارد. ارتفاع اين كوه حدود دوهزارو هشتصدوده متر و سرچشمه رودهاي چل‌چلي، امام‌زاده قتور و خولين‌دره مي‌باشد.

سرچال
اين كوه در بيست و نه كيلومتري جنوب شرقي گرگان و در فاصله سه كيلومتري جنوب روستاي چهار باغ دهستان كوهپايه قرار گرفته و حدود دوهزارو هفتصدوسی متر ارتفاع دارد.

سرليسه
اين كوه نيمه جنگلي در بيست و شش كيلومتري جنوب گرگان و در فاصله پنج كيلومتري شمال روستاي شاه‌كوه پايين دهستان كوهپايه واقع شده است. ارتفاع كوه سرليسه دوهزارو نهصدوده متر است.

گاوكشان
اين كوه در سی و هفت كيلومتري جنوب گرگان و در فاصله شش كيلومتري جنوب شرقي روستاي شاه كوه پايين قرار گرفته است. ارتفاع اين كوه حدود سه هزارو هشتصدو سيزده متر است. كوه گاو‌كشان سرچشمه رودهاي سرتنگه‌، چهارده و آب ترودبان مي‌باشد. دامنه‌هاي شمالي اين كوه به شهرستان گرگان ودامنه‌هاي جنوبي آن به شهرستان‌هاي شاهرود و دامغان مشرف است.

ميلانه
اين كوه در بيست و چهار كيلومتري جنوب غربي گرگان و در دو كيلومتري شمال روستاي حاجي‌آباد قرار گرفته است. ارتفاع اين كوه جنگلي دوهزاروهفتصدوسیوپنج متر است و سرچشمه رودخانه پاييز بن رودبار نيز مي‌باشد.

جهان نما
اين كوه در ارتفاعات جنوبي شهر گرگان و جنوب شرقي كردكوي واقع شده و جزو سلسله جبال البرز شرقي محسوب مي‌شود. اين كوه سه هزارو هشتادو شش متر ارتفاع دارد و نام خود را از روستايي كه در دامنه آن واقع شده، گرفته است. كوه جهان‌نما يكي از مهم‌ترين زيستگاه‌هاي حيات‌وحش استان گلستان است.

هلالان
اين كوه در چهل و دو كيلومتري جنوب غربي گرگان و در فاصله هشت كيلومتري روستاي زردوان قرار گرفته است. ارتفاع اين كوه از سطح دريا حدود دوهزاروهشتصدوپنجاه متر است. دامنه‌هاي شمالي اين كوه به شهرستان گرگان و دامنه جنوبي آن به شهرستان دامغان مشرف است و در شمار قلل البرز شرقي محسوب مي‌شود.

گرگان رود
اين رودخانه از كوه‌هاي آلاداغ در بجنورد سرچشمه مي‌گيرد و در مسيري به طول بيش از دويست كيلومتر، پس از عبور از دره‌هاي پرپيچ و خم كوهستاني، صحراي كلان، پيرامون شهر گرگان، گنبد‌كاووس، دشت گرگان و شهر آق‌قلعه در نقطه‌اي به نام «خواجه نفس» وارد درياي مازندران مي‌شود. رودخانه گرگان رود حركتي آرام دارد، اما در مواقع بارندگي و سيلاب به علت عبور از زمين‌هاي رسي، گل‌آلود مي‌شود. در حال حاضر سدي بر روي آن احداث شده و از آب آن استفاده‌هاي زراعي به عمل مي‌آيد. وجود درياچه، سد و مسير آرام و پرآب آن، امكانات قابل توجهي براي بهره‌برداري جهانگردي، به ويژه در زمينه ورزش‌هاي آبي فراهم كرده است.

آلستان
رودخانه آلستان از دامنه شمالي كوه « قرقلند » در چهل و هفت كيلومتري جنوب شرقي گرگان سرچشمه مي‌گيرد و از دره غربي كوه‌هاي « نيله‌ته » و « گندي » رو به سوي شمال غربي سرازير مي‌شود. و پس از طي 7 كيلومتر با ريز آبه‌اي كه از سر چشمه‌ سار هاي دامنه شمالي كوه « بي‌در » جاري است مخلوط مي‌شود و پس از عبور از روستاي آلستان با رودخانه «سياه مرز كوه» مخلوط مي‌شود و توأماً رودبار محمد را پديد مي‌آورند.

آناسخيوگ
اين رودخانه از دامنه غربي كوه بيگلو در سی كيلومتري شمال شرقي كلاله دشت گرگان سرچشمه مي‌گيرد و رو به سوي جنوب غربي و سپس به طرف جنوب جريان مي‌يابد. در روستاي تنگر با رودخانه مادرسر مخلوط مي‌شود و رودخانه دهانه را پديد مي‌آورند.

اسماعيلك
رودخانه اسماعيلك از دامنه جنوبي ارتفاعات شمالي بخش كوكلان در چهل و پنج کيلومتري شمال شرقي كلاله شهرستان گرگان سرچشمه مي‌گيرد و رو به سوي جنوب شرقي جريان مي‌يابد و در روستاي عرب به رود قرناوه مي‌ريزد.

انجيلاب
اين رودخانه از دامنه شمالي كوه جوزبند در سيزده كيلومتري جنوب گرگان سرچشمه مي‌گيرد و به نام رودخانه «تول‌چشمه» رو به شمال سرازير مي‌شود. پس از طي حدود 8 كيلومتر به انجيلاب تغيير نام مي‌دهد و به سوي شمال غربي از كوهستان خارج مي‌گردد. پس از عبور از شرق روستاي فتح‌باغ با ريزآبه‌هاي جنوبي مخلوط شده و در دشت گرگان محو مي‌شود. مازاد آب اين رودخانه در فصل‌هاي پرآب به رودخانه «قره‌سو» مي‌ريزد.

خوانين دره
اين رودخانه كه به آن راست دره نيز مي‌گويند از دامنه كوه‌هاي «زيلان» چل‌چلي در سی كيلومتري جنوب شرقي گرگان سرچشمه مي‌گيرد و نخست روستاي «خولين دره» را سيراب مي‌كند و در دو كيلومتري غرب روستاي «نرسو» به رودبار محمدآباد مي‌ريزد.

دره بزپل
اين رودخانه از دامنه كوه امام ابوالقاسم و كوه گاوكشان در سی و نه کيلومتري جنوب غربي گرگان سرچشمه مي‌گيرد و به نام آب تورودبار از دره جنوبي باري كوه رو به غرب روان مي‌شود. پس از طي حدود 8 كيلومتر كوه حاج‌قلي را از دامنه غربي دور زده و از طريق دره شرقي كوه‌هاي «هلالان» و «خوشي» رو به شمال غربي متوجه مي‌گردد و به نام دره بزيل از ميان جنگل عبور مي‌كند و در دامنه غربي كوه سنگ تراشان به آب دره شمشيربر مي‌ريزد.

بارچلي
اين رودخانه از منطقه‌اي به نام «زرجو» واقع در دامنه غرب كوهي به همين نام در چهل و دوكيلومتري جنوب شرقي گرگان سرچشمه مي‌گيرد و پس از عبور از روستاهاي چلي‌بالا و چلي‌پايين در روستاي «بسي‌سر» به رودبار محمدآباد مي‌ريزد.

قره سو
اين رودخانه از مازاد آب رودخانه‌هاي امام‌زاده و گرماب دشت در شانزده كيلومتري شمال شرقي گرگان تشكيل مي‌شود و با عبور از دهستان استرآباد، روستاهاي دهستان مزبور را سيراب كرده و به نواحي سدن رستاق شرقي و سدن رستاق غربي وارد مي‌شود. در اين ناحيه روستاهاي «يامپي»، «قرنجيك»، «گميشلي دولي» و «كفشكيري» را سيراب مي‌سازد و رو به سوي جنوب غربي به دهستان جعفرباي جنوبي وارد مي‌شود و پس از قطع راه‌آهن گرگان- بندر تركمن و راه اتومبيل‌رو و خط آهني ساري- بندر تركمن، در روستاي ساحلي قره‌سو به درياي خزر مي‌ريزد. در فصل‌هاي باراني و يا بارندگي‌هاي شديد، مازاد آب رودخانه‌هاي دبه‌دار، چهل و چهار آب، انجيلاب، فسن رود، شصت كلا و خشكه‌رودبار به ترتيب از شرق به غرب به اين رودخانه مي‌ريزد.

وجا دره
اين رودخانه از دامنه غربي كوه قلعه موران، در فاصله پنجاه و سه كيلومتري شرق گرگان سرچشمه مي‌گيرد و از دره ميان كوه‌هاي «چخماقي» در شمال و «آقندوكمر» در جنوب رو به غرب جريان مي‌يابد. در روستاي زرين‌گل به سوي شمال غرب منحرف شده و به دشت گرگان وارد مي‌گردد و به مصرف كشاورزي مي‌رسد. مازاد آب اين رود در فصل‌هاي پرباران و سيلاب‌هاي بزرگ به رود گرگان مي‌ريزد.

گرماب‌ دشت
رودخانه گرماب‌دشت از تلاقي آب‌ «چل‌چلي» با ريزآبه‌اي كه از دامنه شمال غربي كوه «يزدكي» واقع در منطقه اسب‌چر سرچشمه گرفته است، در نقطه‌اي به فاصله بيست و هفت كيلومتري جنوب شرقي گرگان تشكيل مي گردد و به نام رودخانه باغشاه از دره جنوبي كوه «اولنگ» رو به غرب روان مي‌گردد.در منطقه‌اي به نام سفالين با آب قزاق مخلوط مي‌شود و پس از عبور از گرماب‌دشت به همين نام تغيير نام داده و در دامنه غربي كوه اولنگ با آب جوزولي پيوند مي‌يابد و رو به سوي روستاي توسكستان از منطقه غوله سنگ عبور مي‌كند. پس از عبور از دامنه غربي تپه ابراهيمو به دشت گرگان وارد مي‌شود. در اين منطقه نخست با رودخانه «ديه‌دار» مخلوط مي‌گردد و پس از عبور از روستاي فيض‌آباد و آلو كلاته به رودخانه «قره‌سو» مي‌ريزد.

آبشار باران كوه
آبشار باران كوه يكي ديگر از آبشارهاي زيباي استان گلستان است كه در هجده كيلومتري جنوب غربي گرگان و در مسير رودخانه شصت كلا و پارك جنگلي باران كوه واقع شده است.

آبشار زيارت
آبشار زيارت از آبشارهاي زيباي استان است كه در روستايي به همين نام از توابع شهرستان گرگان واقع شده و درفصول مساعد سال پذيراي علاقمندان به تفريح و تفرج در طبيعت مي‌باشد.

چشم اندازهاوجنگل ها

منطقه جنگلي ناهارخوران
منطقه جنگلي ناهارخوران يكي از كانون‌هاي مورد علاقه و استفاده شهروندان گرگاني، توريست‌هاي بين راهي و دوستداران طبيعت است. اين ناحيه اردوگاه جهانگردي مجهزي دارد.امكانات تفرجگاهي اين ناحيه جنگلي مشتمل بر ميز، نيمكت، آب آشاميدني، سرويس بهداشتي و نمازخانه است كه در اختيار مراجعه كنندگان قرار مي‌گيرد. همچنين هتل، رستوران و كمپينگ نيز دارد.

پارك جنگلي قرق
اين پارك در بيست و چهاركيلومتري شرق گرگان و در مسير جاده اصلي گرگان مشهد قرار دارد و مشتمل بر پارك وحش، تأسيسات رفاهي و پارك بازي مي‌باشد. پارك جنگلي قرق از تفرجگاه‌هاي مهم گرگان است كه در تمام طول سال مورد بهره‌برداري وسيع قرار مي‌گيرد.

منطقه حفاظت شده جهان‌نما
منطقه حفاظت شده جهان‌نما كه از نام يك دهكده ييلاقي در دامنه آن اقتباس شده است، در سال هزارو سيصدو پنجاه و دو براساس مصوبه شوراي عالي حفاظت محيط زيست با وسعتي معادل سی هزارو ششصدو پنجاه هكتار به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گرديد.

اين دهكده و دهكده‌هاي متصل به آن مانند سعدآباد محله، آب دره وغيره كه در درون منطقه حفاظت قرار گرفته‌اند، از سال‌هاي قديم محل گذران اوقات فراغت مردم گرگان بوده است.

اين منطقه در ارتفاعات جنوب گرگان و جنوب شرقي كردكوي قرار گرفته است.پست‌ترين نقطه آن ششصد متر و بلندترين نقطه آن هزارو شصت و هشت متر از سطح دريا ارتفاع دارد.

پوشش گياهي منطقه به دليل شرايط آب و هوايي مناسب بسيار متنوع است، ولي متأسفانه در اثر دخل وتصرفات انساني و چراي مفرط و بي‌رويه دام‌ها و احداث جاده‌ها و امثالهم دچار تغييرات و مشكلات شده است.به طور كلي جامعه غالب گياهي منطقه عبارتند از:

درختان پهن برگ همراه با علفزارها و بوته‌زار و گونه‌هاي ارس و درختچه‌هاي پهن برگ شامل راش، آزاد، زرشك، ممرز، سرخدار، كلاه ميرحسن، بلندبازو، نمدار، گل‌‌گاوزبان، كچف، ارس و درمنه.از زيستگاه‌هاي عمده منطقه، تركت را مي‌توان نام برد كه بخشي از منطقه امن جهان‌نما را تشكيل مي‌دهد و زيستگاه عمده مرال شوكا، پلنگ ، خرس، خوك وحشي و گرگ است.

يكي ديگر از زيستگاه‌ها چلستان است كه در محدوده آن مرال، خرس، گرگ، پلنگ و قوچ و ميش و كل و بز يافت مي‌شود.

البته گاو موزي‌كش و زيستگاه‌هاي اطراف آن منطقه مناسبي براي مرال، شوكا، خرس، پلنگ و ديگر گونه‌هاي جنگل‌زي است كه در جنوب آن قوچ و ميش زيست مي‌كند.زيستگاه‌هاي قلقله، آق‌رضا،چكل گدا، لنده‌كوه، تالو، خوش‌دستي، لندو و مغزي از زيستگاه‌هاي كل و بز و قوچ و ميش است و در بعضي از قسمتهاي آن مرال نيز زيست مي‌كند.

زيستگاه‌هاي شربت، كوليجال، سوته و گرمه توهم محل زندگي خرس، شوكا، مرال و پلنگ است و در قسمتهاي صخره‌اي آن كل و بز زيست مي‌كنند.منطقه حفاظت شده جهان‌نما به علت كوهستاني بودن منطقه و پوشش بوته‌زاري و علفزاري در كنار درختزارهاي تنك، گونه‌هاي بسيار باارزشي از پرندگان را در خود جاي داده است كه در بين آنها كبك دري، عقاب طلايي و هما نيز ديده مي‌شود.

در جهان‌نما گونه‌هاي مختلفي از پرندگان مانند شكاري‌‌ها، لاشخور‌ها، طرقه‌ها، جغدها، كبوترها، زنبور‌خورها، سسك‌ها، سعوها، عقاب‌ها، كلاغ‌هاي زرد پره‌ها و غيره را مي‌توان مشاهده كرد.

پستانداراني مانند مرال،شوكا، كل، بز، قوچ،‌ميش، پلنگ، خرس، گرگ، راسو، شغال، خارپشت‌ها و دوزيستان نيز در منطقه يافت مي‌شود كه به علت شكار بي‌رويه، تعداد جمعيت آنها شديداً‌ كاهش يافته است.

چشمه‌سارهاي زيادي در داخل منطقه حفاظت شده و محيط‌هاي اطراف آن وجود دارد كه سرچشمه بسياري از رودخانه‌هاي بزرگ و كوچكي است كه به عنوان ذخاير منابع آبي محسوب مي‌شود كه به خارج از منطقه جريان مي‌يابند.در ذيل به تعدادي از رودخانه‌ و چشمه‌هاي مهم منطقه حفاظت شده جهان‌نما اشاره مي‌شود:

رودخانه‌هاي سفيدرود، تركت، مغزي، چهارباغ.چشمه‌هاي زيارت، مغزي، مارسنگ، اسبومرگاه، شاه‌پسند،‌تركت، حاجي‌آباد، گچيان، مراد چشمه، قل‌قله، وارا، خوش‌دستي، كلي چال، قورمه‌تو، پاييزين، قلعه سرك.


اماكن زيارتي ومذهبي

مسجد جامع گرگان
بناي اصلي مسجد جامع گرگان در محله نعلبندان اين شهر واقع شده است. با توجه به وجود مناره‌ آجري دوره سلجوقي، بناي اوليه مسجد نيز به همان دوره تعلق دارد و در دوره‌هاي بعدي به طور گسترده بازسازي، تعمير و تزيين شده است. در حال حاضر به غير از مناره، اثر ديگري از بناي اوليه مسجد برجاي نمانده است. بيشتر بازسازي‌ها در دوره تيموري، صفوي و دوره حاضر صورت گرفته است.

بناي مسجد با طرح مربع مستطيل، وسعتي حدود هزارو شش صد متر مربع را در برمي‌گيسرد و شامل صحن وسيع مستطيل شكل، ايوان‌هاي شرقي و غربي، شبستان‌هاي چهارگوشه بنا، ورودي‌هاي شمالي و جنوبي، مناره دوره سلجوقي و كتيبه‌ها و سنگ‌نوشته‌هاي تاريخي است.

مناره آجري بنا با طرح استوانه‌اي تزيين آجركاري و كتيبه كوفي آجري دارد و قابل مقايسه با ديگر مناره‌هاي دوره سلجوقي است.

به نظر مي‌رسد كه بخش فوقاني منار ويران شده و به جاي آن يك مأذنه چوبي در دوره‌هاي بعد جايگزين شده است.

از آثار نفيس و تاريخي مسجد مي‌توان به در و منبر چوبي منبت‌كاري شده و فرامين و سنگ نوشته‌هاي پادشاهان صفوي و افشاريه اشاره كرد.در قديمي و منبت‌ مسجد كتيبه‌ها و كنده كاري‌هاي زيبايي دارد كه براي نگهداري و حفاظت برداشته شده و به جاي آن در جديدي قرار داده شده است.

منبر نفيس و تاريخي مسجد نيز داراي كتيبه‌هايي است كه براساس متن آنها، اين مسجد و منبر يك بار در سال هشت صدو نود و پنج ه.ق در زمان پادشاهي معين‌الدين ابوالقاسم بابر- حاكم هرات- توسط امير باباحسن- فرماندار استرآباد تعمير و بازسازي شده.و بار ديگر در سال هزارو هجده هجری قمری در زمان شاه عباس اول توسط قطب‌الدين احمدبن ملا علي

استرآبادي و سرانجام به سال هزار و يک صد و پنجاه و هفت هجری قمری در زمان نادرشاه افشار توسط حاجي قربان آقا- ناظر محمدحسين خان قاجار بيگلربيگي استرآباد- مجددا تعمير و بازسازي شده است. فرامين و وقف‌نامه‌هاي موجود در مسجد داراي تاريخ‌هايي از اوايل دوره صفوي تا اوايل دوره قاجاريه است و موضوعات مختلفي را شامل مي‌شود.

مسجد گلشن
اين بنا نزديك چهار راه ميدان شهر گرگان واقع شده است. بناي اوليه مسجد را به دوره صفويه منسوب مي‌دانند كه در دوره قاجاريه تعمير و بازسازي شده است.

اين مسجد در سالهاي اخير علي‌رغم ثبت تاريخي، تخريب و مسجد جديدي با اسلوب مشابه مسجد قديمي جايگزين آن شده است. گفته مي‌شود كه ايوان جنوبي مسجد به بناي اوليه مربوط است، اما ظاهر بنا نشان مي‌دهد كه به صورت كامل بازسازي وتزيين شده است.

مسجد امام حسن‌عسگري (ع)
اين مسجد در شهر گرگان واقع شده است. بناي فعلي آن بعد از پيروزي انقلاب اسلامي احداث شده و فاقد جنبه‌هاي تاريخي و هنري است. آنچه كه به اهميت تاريخي اين بنا مربوط مي‌شود، يك قدمگاه نسبتاً‌ قديمي است كه در كنار مسجد واقع شده است.

امام‌زاده روشن
اين آرامگاه در روشن‌آباد گرگان در وسط باغ و قبرستان واقع شده است.ساختمان اصلي اين بنا به قرن نهم هجري قمري تعلق دارد.

دو لنگه در نفيس آن تاريخ سال هشت صد و شصت و پنج هجري قمري را دارد. اين بنا در نتيجه تعميرات دوره‌هاي بعد به صورت جديدي درآمده است.

صندوق روي مرقد داراي تاريخ هشت صد و هفتاد و پنج هجری قمری است و نام سازنده آن، استاد حاجي عبدالله كه به خط رقاع بر روي آن حك شده است. اين بنا تحت شماره سيصدو پنجاه و هشت به ثبت تاريخي رسيده است.

امام‌زاده نور (اسحاق)
امام‌زاده اسحاق‌بن‌ موسي بن جعفر يكي از مفاخر معنوي و روحاني شهر گرگان، در محله سرچشمه اين شهر واقع شده و بناي آن قدمتي شش صد ساله دارد.

اسحاق‌بن موسي‌بن جعفر برادر تني حضرت امام رضا(ع) است.

اكثر كساني كه به زيارت اين امام‌زاده مي‌آينددانشجويان، محصلين و افراد زير سی سال هستند.

يكي از نكات جالب و ديدني در خصوص اين امام‌زاده، آن است كه هنگام تحويل سال نو بيش از دو هزار نفر در امام‌زاده نور گرگان تجمع مي‌كنند.

و پس از پايان مراسم تحويل سال به همه آنها كارت‌هاي تبريك، نقل و سكه اهدا مي‌شود.

امام‌زاده هنديجان
اين امام‌زاده در بيست كيلومتري جنوب روستاي هنديجان نوكنده گرگان و در دامنه رشته كوه البرز و در مسير جاده كوهستاني نوكنده به دامغان قرار دارد و يكي از زيارتگاه‌هاي مردم بومي محسوب مي‌شود.

مراكزخريد

بازار قديمي گرگان
اين بازار به بازار «نعلبندان» معروف است و در داخل بافت قديم شهر گرگان- بعد از ميدان شهرداري – قرار دارد. در بافت قديم گرگان، ابنيه تاريخي – مذهبي،‌آب‌انبارها،‌كاروانسراها و تيمچه نيز وجود دارد.بازار قديمي گرگان در روزگاران گذشته از جمله مراكز مهم داد و ستد كالا، توزيع و نشر افكار و عقايد فرهنگي- اجتماعي بوده است. اين بازار اگر چه در اثر گذشت زمان وعوامل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي تحول يافته، معهذا امروزه نيز به عنوان مركز كالبد اصلي شهر، محل داد و ستد كالا و تجمع فروشندگان و خريداران كالا مي‌باشد.

لازم به ذكر است كه در سال‌هاي اخير، توسعه و گسترش بي‌رويه فضاهاي شهري و شهرسازي به بافت قديمي شهر، به محلات و فضاهاي موجود آن آسيب رسانده و موجب تغييراتي در چهره اصلي بافت قديم شده است. بازار قديمي گرگان كه قدمتي ديرينه دارد، از نظر سبك معماري و راسته‌هاي مربوطه، يكي از زيباترين بازارهاي استان منطقه شمال ايران محسوب مي‌شود. اين بازار يكي از مراكز مهم عرضه انواع محصولات بومي و غيربومي است و محصولات مهم صنايع دستي آن، بويژه دستبافت‌هاي تركمني معروفيت خاصي دارد.

روز بازار و هفته بازارها
پنج‌شنبه بازار آق‌قلا در مركز شهر آق‌قلا قرار دارد. در اين بازار انواع كالاها و توليدات صنايع روستايي عرضه مي‌شود.دوشنبه‌بازار تركمن كه بخشي از بازار قديمي تركمن‌ها محسوب مي‌شود و در ابتداي ورودي شهر تشكيل مي‌گردد و محل عرضه انواع كالاها وتوليدات صنايع روستايي است.

جمعه‌بازار گرگان كه در روزهاي جمعه تشكيل مي‌شود و دستفروش‌ها و توزيع‌كنندگان، اجناس خود را در اين محل به معرض فروش مي‌گذارند. اين روز بازار در خيابان امامزاده عبدالله شهر گرگان تشكيل مي‌شود.جمعه بازار گنبد كه محل تجمع دستفروش‌ها توزيع‌كننده‌هاي اجناس و انواع كالاهاست ودر ابتداي ورودي شهر گنبد در روزهاي جمعه تشكيل مي‌شود.

شهرستان بندر ترکمن
شهر ترکمن از شهرهای غرب استان گلستان است که از طرف شمال به جمهوری ترکمنستان و از طرف جنوب شرقی به شرستانهای گرگان و علی آباد و از طرف جنوب به شهرستان کردکوی و از طرف غرب به دريای مازندران و شهرستان بندر گز ارتباط دارد اين شهرستان دارای 19020 کيلومتر مربع مساحت دارای دو بخش سی دهستان و دو شهر بندر ترکمن و گميشان می باشد.

از مهمترين ويپگی های اين شهرستان موقعيت صيد گاهی و گردشگری آن است.

جاذبه های گردشگری آن عبارتند از تالاب گميشان و صيدگاههای مجاور آن که با وجود پرندگان آبزی و کنار آبزی که پيوسته چشم انداز طبيعی و زيبايي دراد.

در فصل مهاجرت پرندگان با ورود پرندگان مهاجر, بر زيبايي آن می افزايد.

جاذبه هاي طبيعي

آشورا ده
يكي از جلوه‌هاي تماشايي استان گلستان، همچون ساير نواحي شمالي ايران، وجود روستاهاي زيبا بويژه در دل جنگل‌هاي آن است.گذرازاين روستاهاوبازديدازآداب ورسوم آنان وتوقف دركنارمردم باصفا و مهربان آنها، خاطره‌اي فراموش ‌ناشدني براي هرعلاقه‌مندبه سفروتفرج فراهم مي‌آورد. ازجمله اين روستاها مي‌توان به ناحيه روستايي آشوراده اشاره كرد.

آشوراده از جمله نقاط ديدني و تماشايي استان گلستان و از توابع شهرستان بندرتركمن است كه دربيست و پنج كيلومتري مركز استان يعني شهر گرگان واقع شده است.آشوراده به شكل جزيره است و آب و هواي معتدل مرطوب دارد.

زبان مردم اين جزيره فارسي و تركي است. همه مردم مسلمان و پيرو مذهب شيعه يا سني هستند.

اين جزيره زيستگاه‌ مناسبي براي انواع جانوران است وهمواره يكي ازجزيره‌هاي ديدني وتوريست‌پذيراستانگلستان محسوب شود. تماشاي صيدماهيان خاوري،اسكله،تأسيسات بندرتركمن سواحل جزيره آشوراده از جاذبه‌هاي اين ناحيه به شمار مي‌آيد.

درياي خزر
مهم‌ترين منابع آبي جذب جهانگرد در استان گلستان، درياي خزر و سواحل زيباي آن با چشم‌اندازها و مناظر بسيار بديع، دلنشين و ديدني است و همواره مسافران بسياري را از دور و نزديك به سوي خود جلب مي‌كند. درياي مازندران از ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي بس بالايي در زمينه بهره‌برداري‌هاي جهانگردي برخوردار است كه در نوع خود شايد كم‌نظير باشد.

سواحل و كرانه‌هاي درياي خزر در پيوند با جلگه سرسبز و كوه‌هاي بلند سر به فلك كشيده البرز، از ديدني‌ترين و جالب‌ترين نقاط استان است.درياچه خزر 438 هزار كيلومتر مربع و سعت دارد و بزرگ‌ترين درياچه جهان به شمار مي‌رود.

سواحل جنوبي آن از خليج حسينقلي تا آستارا به خط ساحلي ايران مربوط است.سواحل گوشه جنوب شرقي، قسمتي از ضلع جنوبي و شرقي درياي خزر به استان گلستان(به خصوص شهرستان‌هاي بندر تركمن و كردكوي) محدود است. كناره‌هاي دريا عموماً پست و ماسه‌زار و در بعضي نقاط به صورت تپه‌هاي ماسه‌اي ساحلي درآمده است.

درياي خزر نقش تعيين‌كننده‌اي در آب و هواي سواحل شمال ايران دارد. مي‌توان گفت كه زيبايي‌هاي كم‌نظير گرگان به موجوديت و حفظ شرايط زيستي اين دريا بستگي دارد.در محدوده استان گلستان دو اسكله بندر گز و بندر تركمن با كاركرد تفريحي و تفرجي، از تفرجگاه‌هاي مهم استان و از اماكن مطلوب جهت گذران اوقات فراغت شهروندان و مسافران محسوب مي‌شود.

مجموعه تالاب‌هاي آق‌قلا و اترك
اين مجموعه در قسمت جنوبي رودخانه اترك واقع شده و مشتمل بر تالاب‌ها و مرداب‌هاي اينچه، آلماگل، آلاگل، اينجه برون، بي‌بي شيروان، آجي‌گل، نمك و دانشمند است كه مجموع مساحت آنها هزارو دويست و پنجاه هكتار تخمين زده مي‌شود.

برخي از اين تالاب‌ها از جمله تالاب‌ آلاگل در فهرست كنواسيون تحقيقات بين‌المللي پرندگان آبزي و مهاجر در سال هزارو سيصدوپنجاه به ثبت رسيده است.

فاصله تالاب‌ها از يكديگر بسيار نزديك است و آب و هواي محدوده آنها مديترانه‌اي گرم با تابستان‌هاي خشك و گرم و زمستان‌هاي ملايم مي‌باشد.

سطح آب تالاب‌ها در زمان پرآبي به بيش از دوهزارو پانصد هكتار نيز مي‌رسد.اين مساحت به عواملي نظير ميزان آب ورودي و خروجي، به اقليم و ديگر عوام محيطي بستگي دارد.آب اين تالاب‌ها از رودخانه‌ اترك تأمين مي‌شود.

تالاب‌هاي ياد شده محل زيست پرندگان مهاجر متنوعي است كه از جمله آنها مي‌توان به فلامينگو‌ها ، قوها، غازها، حواصيل و... اشاره كرد. فصل شكار طبق تقويم اداره محيط‌زيست از اول پاييز تا آخر زمستان هر سال و هر هفته دو روز(چهارشنبه و جمعه) مي‌باشد.

از ماهيان اين تالاب‌ها نيز مي‌توان به كولي، اورنج، سيم‌پرك و شيشه ماهي اشاره كرد كه فصل صيد آن طبق مجوز اداره محيط‌زيست گنبد از پانزده ارديبهشت تا پانزده اسفند ماه هر سال مي‌باشد.

از آنجا كه اين مجموعه‌ تالاب‌ها و مرداب‌ها داراي راه‌هاي دسترسي، محوطه‌هاي اطراق، چشم‌اندازهاي دشتي، مرغزارهاي وسيع و پرندگان بومي و مهاجر، همچنين استفاده‌هاي طبي مي‌باشند، قابليت‌هاي فوق‌العاده‌اي را براي ايجاد يك كانون توريستي فراهم مي‌كنند. شكار و صيد بي‌رويه، چراي دام، وارد كردن گونه‌هاي غير بومي، قطع اشجار و... ازجمله عوامل تهديدكننده اين تالاب‌ها به شمار مي‌آيند.

تالاب گميشان
مجموعه تالاب گميشان به دليل تنوع زيستي، وجود گياهان آبزي و كنار آبزي به عنوان يك ذخيره‌گاه ژنتيكي با ارزش از گونه‌هاي پرندگان، آبزيان و گياهان آبي، اهميت يافته است.اين تالاب‌ در 60 كيلومتري شمال غرب گرگان پس از گذر از گرگان، بندر تركمن، گميشان و خواجه نفس واقع شده است.

مشاهده بيش از 20 گونه ماهي و 100 نوع پرنده كه تعدادي از آنها نيز نادر هستند،از جمله جلوه‌هاي تماشايي تالاب گميشان مي‌باشد.علاوه بر آن، اين تالاب به عنوان يك منطقه تفريحي، آموزشي در سطح كشور مطرح است و همه ساله در فصول مختلف سال علاقه‌مندان بي‌شماري را به سوي خود جذب مي‌كند.

شهرستان علی آباد
شهرستان علی آباد از شهرستانهای مرکزی استان گلستان است که از جانب غرب و شمال به شهرستان گرگان و از طرف جنوب به شهرستان شاهرود واقع در استان سمنان و از طرف شرق به شهرستان گنبد ارتباط دارد و مساحت آن بالغ بر 1163 کيلومتر مربع می‌باشد و از نقطه نظر تقسيمات داخلی استان دارای يک بخش و دو دهستان و يک شهر می باشد.

اين شهرستان به دليل داشتن موقعيت طبيعی مرتبط با مناطق جنگلی از نظر جاذبه های گردشگری موقعيت مناسبی دارد. تفرجگاه جنگلی کبودال در 5 کيلومتری جنوب شهر علی آباد واقع گرديده است.

اين مکان در حاشيه رودخانه ای است که سرچشمه آن در مسير رودخانه با داشتن آب زلال و شفاف از دره ای با درختان انبوه جنگلی عبور نموده و محيط با صفايي را ايجاد نموده است , وجود سکوهای اقامت موقت برای نصب چادر و اجاق های طبخ غذا جاذبه بيشتری برای جلب گردشگری و مشتاقان طبيعت فراهم آورده است.

ارتفاعات وقله ها

تكيانو
كوه تكيانو در بيست و دوكيلومتري جنوب شرقي علي‌آباد و در فاصله هفت كيلومتري جنوب روستاي افراتخته قرار گرفته است. ارتفاع اين كوه دوهزارو نهصدويک متر است. كوه جنگلي تكيانو سرچشمه رودهاي افراخته و كردروي مي‌باشد.

قرقلند (قره‌قلند)
اين كوه در بيست و هفت كيلومتري جنوب علي‌آباد و در هشت كيلومتري جنوب شرقي روستاي الستان قرار گرفته است. ارتفاع اين كوه حدود و سه هزارو سی و نه متر است. كوه نيمه جنگلي قرقلند سرچشمه رودهاي گل‌يوري، رودبار الستان و آقران مي‌باشد. همچنين چشمه‌هاي متعددي از اين كوه سرچشمه مي‌گيرند و سرازير مي‌شوند.

گل
اين كوه نيمه جنگلي در بيست و شش كيلومتري جنوب علي‌آباد و در فاصله شش كيلومتري جنوب شرقي روستاي الستان واقع شده و ارتفاع آن سه هزارو ده متر است. اين كوه سرچشمه رودهاي الستان و آخران نيز مي‌باشد.

نيله‌ته
اين كوه در بيست و پنج كيلومتري جنوب علي‌آباد و در هشت كيلومتري جنوب شرقي روستاي الستان از توابع كتول واقع شده است. ارتفاع اين كوه نيمه جنگلي دوهزاروهشتصدوسی متر است. رودهاي الستان و رودبار و همچنين چشمه‌هاي فراواني از اين كوه سرازير مي‌شوند.

چشمه ها و آبشارها

چاه علي
اين رودخانه از دامنه غربي كوه رشته خاك در شانزده كيلومتري شرق علي‌آباد سرچشمه مي‌گيرد و پس از عبور از روستاي مشيرآباد به دشت گرگان وارد مي‌شود و رو به سوي شمال غربي از كنار روستاي كنيزك، گلي‌جان و ايمر به درياچه ايمر مي‌ريزد. شاخه ديگر آن به سوي غرب متوجه مي‌شود و در هشت كيلومتري شرق روستاي انبار الوم به رودخانه گرجوان وارد مي‌گردد.

گرجوان
اين رودخانه از به هم پيوستن رودهاي «وجادره» و «زرين‌گل» در هشت كيلومتري جنوب شرقي علي‌آباد تشكيل مي‌گردد و رو به سوي شمال، روستاي «املك» و «سنگدوين» از ناحيه كتول را مشروب مي‌كند و پس از عبور از شرق درياچه قاسم‌خان، روستاي بدراق را پشت سر مي‌گذارد. پس از انحراف به سوي غرب و مخلوط شدن با رودخانه چاه علي‌ در سه كيلومتري شرق روستاي انبار الوم، به گرگان رود مي‌ريزد.

آبشار كبودوال
اين مجموعه آبشار در دره‌اي نسبتاً عميق و بسيار زيبا و در جنگل انبوه و ديدني كبودوال واقع شده است. كبودوال در پنج كيلومتري جنوب علي آباد كتول قرار دارد.

پارك جنگلي دلند
اين پارك در مسير آزاد شهر- علي‌آباد واقع شده و جزو آن دسته از پارك‌هاي جنگلي است كه امكانات تفرجگاهي مناسبي از قبيل ميز، نيمكت، آب آشاميدني، سرويس بهداشتي و نمازخانه دارد. پارك جنگلي دلند قابليت‌هاي تفرجگاهي ويژه‌اي دارد و مورد استفاده وسيع مسافران بين راهي قرارمي‌گيرد.

شهرستان کردکوی
کرد کوی را در گذشته تميشه می گفتند.که نام بخشی از غرب گرگان بوده و در اواخر زمامداری تيموريان و اوايل زمامداری صفويه, گروهی از عشاير کردستان به اين محل کوچانده شدند. به همين دليل در اوايل کار به کرد محله و مدتی پس از آن به کردکوی شهره گرديد.

مراكزتاريخي وباستاني

برج رادكان غربي
اين برج نزديك روستاي رادكان،بيست و چهارکيلومتري كردكوي و در پنجاه و چهار کيلومتري جنوب گرگان بر فراز تپه‌اي با موقعيت خاص طبيعي و سوق الجيشي واقع شده است.اين بنا سی و پنج متر ارتفاع و بدنه ساده آجرچين دارد كه در فواصل معين بدنه آن، سوراخ‌هاي داربستي در هنگام احداث بنا تعبيه شده است.

زيباترين قسمت بنا، در بخش فوقاني آن قرار دارد و مشتمل بر دو رديف قطاربندي و دو كتيبه كوفي است كه نام باني آن و تاريخ ساختمان بر آن نوشته شده است.

كتيبه بنا به صورت كشيده نوشته شده است و عده‌اي آن را تقليدي از معماري گنبد قابوس مي‌دانند.با اين تفاوت كه گنبد برج رادكان به صورت دوپوش است و پوشش فوقاني به صورت

مخروطه بلند جلب توجه مي‌كند و از شاهكارهاي معماري قرون اوليه به شمار مي‌آيد.سر در ورودي بنا بر پرتگاهي مشرف است.طرح داخلي برج رادكان مدور و نماي بسيار ساده دارد.

تمام بدنه بنا از آجر ساخته شده و آجرهاي آن از نظر پختگي، رنگ و استحكام نظير آجرهاي گنبد قابوس است.ملاط به كار رفته در بنا گچ است. تا دوره قاجار، بر بالاي ورودي بنا،كتيبه‌اي به خط كوفي وجود داشته كه به سرقت رفته است.

اين برج محل دفن يكي از اسپهبدان آل باوند طبرستان به نام ابوجعفر محمدبن و نوريان باوندي است. بناي برج در تاريخ چهار صد و هفت ه.ق شروع و در سال چهار صدو يازده هجری قمری به پايان رسيده است.


جاذبه هاي طبيعي

پناهگاه حيات وحش ميانكاله
اين پناهگاه مشتمل بر خليج گرگان، جزيره آشوراده و شبه‌جزيره ميانكاله است كه حدود هفت هزار هكتار وسعت دارد و به عنوان يكي از ذخاير زيست محيطي كره زمين از سوي يونسكو به ثبت رسيده است.

پناهگاه ميانكاله، تنها بازمانده از مناطق نيمه مشجر سواحل درياي خزر است وبهشت آبزيان و پرندگان مهاجري است كه همه ساله در فصل زمستان از كشورهاي سردسير شمالي به سوي آن پرواز مي‌كنند و به زمستان گذراني مي‌پردازند.

از انواع اين پرندگان مي‌توان اردك ماهي‌هاي وحشي،‌غاز، قو، فلامينگو(مرغ آتشين) و پليكان(مرغ سقا) را نام برد. پرندگان بومي مثل قرقاول، دراج زنگوله بال هم در پيرامون آن زندگي مي‌كنند.

از اين پناهگاه حيات وحش، مي‌توان ضمن استفاده‌هاي علمي- آموزشي، بهره‌برداري‌هاي سياحتي وسيعي به عمل آورد كه در حال حاضر نيز به طور محدود صورت مي‌گيرد.

خليج گرگان
خليج گرگان بزرگ‌ترين خليج درياي خزراست كه براثر پيشروي وگسترش شرقي رشته ساحلي شبه جزيره ميانكاله در جنوب شرقي درياي خزرتشكيل شده است.وسعت خليج گرگان حدودچهارصدکيلومترمربع است.طول خليج درجهت غربي شرقي حدودهفتاد كيلومتر

وعرض آن نيز بين سيزده تاچهارده کيلومتراست، ولي كاملاً برخلاف شبه جزيره ميانكاله،ازغرب به شرق به عرض‌خليج افزوده مي‌شود.

خليج گرگان كم‌عمق است بطوريكه با درنظرگرفتن بالاآمدگي آب،حداكثرعمق آن به چهارمتر مي‌رسد و ازغرب به شرق تاحوالي ضلع جنوبي آشوراده به عمق آب افزوده مي‌شود.

درجه شوري آب خليج درقسمت‌هاي غربي به علت كمي عمق و افزايش تبخير، قدري بيش‌تر ازشوري آب درياي خزر است.دردهانه رودهاي پرآبي مانند قره‌سو و گهر باران به علت ورود آب شيرين، از درجه شوري آب آن كاسته مي‌شود و برعكس به درجه گل ‌آلودگي آن افزوده مي‌شود.

حدود بيست و پنج رود و نهر كوچك از دامنه شمالي البرز وارد خليج گرگان مي‌شوند.در كل، مقدار آب ورودي خليج(به استثناي ماه‌هاي آبان تا اسفند) كمتر از آب خروجي است و كمبود آب آن از طريق درياي خزر تأمين مي‌شود.اين وضع سبب شده است كه يك جريان شديد طولاني از دريا به خليج و يك جريان ضعيف و كوتاه مدت از خليج به دريا، از طريق تنگه بندر تركمن- آشوراده برقرار گردد.

اكولوژي خليج گرگان تحت تأثير درياي خزر، رودهاي مجاور و شبه جزيره ميانكاله قرار گرفته است كه در رشد و تكثير آبزيان، ماهيان استخواندار و ماهيان غضروفي و جذب پرندگان زمستاني نقش مهمي دارد.بدين جهت مي‌توان گفت كه شبه جزيره ميانكاله و خليج گرگان دو محيط زيستي و جغرافيايي جدايي ناپذيرند.

اگرچه خليج گرگان و شبه جزيره ميانكاله به صورت يك محدوده زيستي حفاظت شده درآمده، ولي وجود صيد بي‌رويه و بي‌ موقع، افزايش واردات فضولات صنعتي، دامداري و كشاورزي از يك سو و اهميت زيست محيطي خليج و لزوم بهره‌برداري بيشتر از منابع غذايي براي جمعيت فزاينده كشور از سوي ديگر، ازجمله مسائلي است كه مي‌تواند لزوم توجه بيشتر و انجام پژوهش‌هاي بيشتر در خصوصيات خليج گرگان و شبه جزيره ميانكاله را توجيه كند.

ساحل بندر گز
ساحل زيبا و آرام بندرگز در حاشيه درياي خزر و در فاصله 3 كيلومتري شمال جاده آسيايي تهران -‌ مشهد واقع شده و امكانات تفريحي و اقامتي و رفاهي مناسبي براي استراحت و استفاده بازديدكنندگان دارد.

شهرستان گنبد کاووس
اين شهر در بخش شرقی استان گلستان واقع گرديده است و از طرف شمال با جمهوری ترکمنستان , از طرف غرب با شهرستان علی آباد , از طرف شرق با شهرستان مينو دشت و از طرف جنوب به استان سمنان محدود ميشود.

و از نظر تقسيمات داخلی استان, مشتمل بر 4 بخش , 11 دهستان , 5 شهر که به ترتيب گنبد , آزادشهر , خان ببين , راميان و‌ دلند است.

يکی از بی نظيرترين يادمان های برجسته معماری ايران در دوره اسلامی گنبد قابوس بن وشمگير است که در شمال شهر گنبد کاووس در 3 کيلومتری بازمانده شهر قديمی جرجان مرکز حکومت آل زيار قرار دارد.

و از نظر هنر معماری و تاريخی يادگاری بس از ارزنده از دوران آبادی و شوکت سرزمين جرجان و دودمان آل زيار است.

مركزتاريخي و باستاني

ميل گنبد قابوس(گنبد كاووس)
بناي آجري ميل گنبد قابوس از نقطه نظر عظمت معماري، ويژگي‌هاي هنري و تكنيكي در زمره بزرگترين مفاخر معماري قرن چهارم هجري قمري به شمار مي‌رود. ساختمان اين ميل كه آرامگاه شمس‌المعالي قابوس‌بن وشمگير زياري است، در بالاي تپه‌اي در ميان پارك بزرگ شهر گنبدكاووس واقع شده است.
ما را در سایت عصر صحرا دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : عبدالمناف آق ارکاکلي asresahra بازدید : 1258 تاريخ : چهارشنبه 16 اسفند 1391 ساعت: 3 PM