چهرشنبه سوري در تركمن صحرا به قلم عبدالمناف آق اركاكلي

عبدالمناف آق ارکاکلی:هر قوم و ملتی در طول تاریخ دارای ریشه های فرهنگی و معنوی خاص خود بوده و فرهنگ ها و رسومات خاص خود را داشته اند،از تمدن مایا ها تا تمدن مصر،چین،ایران و....البته بسیاری از این رسومات اشتباه بوده اند مثلا تمدن های قاره ی آمریکا خون را مایع خشنودی خداوندهای خویش و ضامن بقای اجتماع خویش می دانستند به همین دلیل همیشه در حال نزاع با همدیگر برای گرفتن اسیر و پیشکش آنان به خداوند های خویش بودند کاری که بعد ها باعث نابودی این اقوام شد.کشور ایران از دیرباز مهد رسومات جالب بوده است که چهار شنبه سوری از قدیمی ترین رسومات ایرانیان می باشد برای اثبات این سخن کتاب تاریخ بخارا نوشته ی ابوبکر محمد بن جعفر نرخشی کافی است وی در این کتاب به تاریخ دقیق شروع آیین چهارشنبه سوری اشاره ای ننموده است اما کتاب وی قدیمی ترین کتابی است که به چهارشنبه سوری اشاره کرده است.منبع معتبر دیگر شاهنامه ی فردوسی است که اشاره به چهار شنبه سوری نموده است.هدف از این جشن ستایش پروردگار و گردهمایی مردم بوده است و شاید بخشش بزرگان به بینوایان از دیگر حکمت های چهارشنبه سوری باشد.سور واژه ای پهلوه ای به معنای جشن و مهمانی است و سوری به معنای گل سرخ یا رنگ سرخ و شادی سرخ و...می باشد.زرتشتیان با چهارشنبه سوری مخالف می باشند چرا که آنرا اهانت به آتش می دانند!کورش نیکنام موبد زرتشتی معتقد است چهارشنبه سوری هیچ ارتباطی با ایران باستان ندارد و شکل گیری این مراسم را پس از حمله ی اعراب به ایران می داند و اعتقاد دارد زرتشتیان در کوچه ها آتش روشن نمی کنند و پریدن از روی آتش را امری ناپسند می دانند.نظر اسلام در مورد پرش اسلام چیست؟روحانیون منطقه با استناد به حدیث پیامبر که هرکس خود را شبیه قومی(منظور کفار و بی دینان) کند از آنان است این کار را نهی می کنند و آنرا علامتی از آتش پرستی می دانند. در ایران قدیم آتش مظهر پاکی بوده و فرد گناهکار را در آتش می انداختند تا پاک شود و گناهانش از بین برود همانطور که در شاهنامه سیاوش را به آتش افکندند.البته این عقیده در میان تمامی اقوام مشهود است و حتی حضرت ابراهیم(ع) را در آتش افکندند. ایرانیان باستان بنا به اعتقادات خود (درست یا نادرست)از روی آتش پریده و با گفتن کلمه ی سرخی تو از من زردی من از تو به نوعی از خداوند طلب یاری می نمودند و خداوند را ستایش می کردند!
از سویی دیگر در ترکمن صحرا چهارشنبه سوری جایگاه کم رنگ تری در گذشته داشته است متاسفانه در عصر حاضر چهارشنبه سوری در ترکمن صحرا تبدیل به نماد آتش بازی با مواد محترقه شده است به طوریکه در روزهای پایانی سال حتی در روستاهای ترکمن صحرا هستند کسانی که به اسم تفریح مردم آزاری می کنند و ترقه و...در حیاط خانه ها یا جلوی کوکان و زنان،سالخوردگان و ...می اندازند شب چهارشنبه جوانان به نام تفریح در خیابان ها آتش بازی و ترقه بازی می کنند این در حالی است که در خیابان های شلوغ و منتهی به بیمارستان های شهر ها بیشتر انجام می شود.متاسفانه در چند سال اخیر شاهد مرگ و میر و جراحات شدید در شهرهای ترکمن صحرا بوده ایم و اگر اقدامات نیروی انتظامی در این شب مخصوصا در محل های پر رفت و آمد و حوالی بیمارستان ها نبود این وضعیت بدتر می شد.آیا این اقدامات آتش بازی و ترساندن مردم و بیماران برخلاف شرع و قانون نیست؟آیا خانواده ها نمی توانند جلوی فرزندان خویش را در این شب بگیرند؟ و آیا چرا بعضی افراد به اسم کسب سود و درآمد تجارت ترقه می کنند؟
در آخرین چهارشنبه ی سال صدا و سیمای سراسری ایران برنامه های ویژه و متنوعی را برای نسل جوان پخش می کند تا در خانه ها بمانند و این امر نیز کمکی به حال ما شده است.
به هر حال رسم چهارشنبه سوری گذشته از مسائل اعتقادی؛روانشناسی و اجتماعی دیگر رسومات جالب خود چون اسپند دانه،چراغانی نمودن،بوته افروزی و ...را در خود جای نداده است و بهتر است به جای چهارشنبه سوری چهارشنبه سوزی بگوییم.