همچنین نوع پوشاک بانوان ترکمن با دورههای سنی آنها ارتباط دارد و لباسی که دختران برتن میکنند با آنچه مخصوص بانوان ازدواج کردهاست، فرق دارد.
پوشاک سنتی بانوان ترکمن بصورت کلی شامل کلاه، پیراهن بلند، شلوار و قبای سوزندوزی شده، یک روسری بزرگ و کفش میباشد.
در زمینه نوع لباس دختران و زنان ترکمن دانشنامه گلستان درمطلبی توضیح میدهد که این پوشاک شامل "بوریک" کلاهدختران، "کوینک" پیراهن زنانه، "بلق" شلوار سنتی زنان، "قوشق" شالی که بر کمر میبندند، "یوپک یالق" نوعی روسری، "آلانگی" یا "آلین دانگی" پارچه پیشانی بند زنان که در قدیم با استفاده از نیهای ریز نیز درست میشده است، "قینقاچ" دستمال بزرگی از حریر یا نخ که بانوان برسراندازند و بخشی از آن دهان و فک را میپوشاند و به آن "یاشماق" نیز گفته میشود، "چارقد" روسری بزرگ گلدار، "چاشو" نوعی چادرشب، "کووش" کفش و "چاود" نیم تنه مخصوص دوران عروسی دختر است.
گفتنی است که رنگ قرمز دربین پوشاک سنتی بانوان ارزش خاصی داشته و سربند، معرف طایفه و نیز موقعیت زنان ازدواج کرده و یا دختران است.
دختران ترکمن از یک کلاه مخصوص سوزندوزی شده که بیشتر شبیه عرق چین است و "بوریک، طاخیه یا طاقیه" نام دارد استفاده میکنند و پس از ازدواج از "آلانگی" یا "آلین دانگی" استفاده میکنند که وجه ممیزه شاخص دوشیزگان از بانوان است. در گذشته، "آلین دانگی" شکل استوانه داشته و بالای کلاه نسبت به پایین آن اندکی گشادتر است و در بالای آن دستمال بزرگی از حریر یا نخ به نام "قین قاچ" میاندازند که یک سر آن پشت سر افتاده و سر دیگر آن دهان وفک را میپوشاند وبه آن "یاشماق" نیز گفته میشود.
در گذشته، "آلین دانگی" شکل استوانه داشته و بالای کلاه نسبت به پایین آن اندکی گشادتر است و در بالای آن دستمال بزرگی از حریر یا نخ به نام "قین قاچ" میاندازند که یک سر آن پشت سر افتاده و سر دیگر آن دهان وفک را میپوشاند وبه آن "یاشماق" نیز گفته میشود.
پیراهن بانوان ترکمن نیز لباس بلندی است که از پارچههای زیبای گلدار یا ساده تهیه شده و به آن "کوینک" میگویند.
پارچه پیراهن در گذشته از نخ ابریشم و توسط زنان بافته میشد، اما زندگی امروزی باعث شده تا این وظیفه بیشتر برعهده کارخانههای تولید پارچه باشد.
در گذشته همچنین قسمت دور یقه که از جلو به پایین امتداد مییافت و مچ آستین لباس سوزندوزی میشد اما امروزه بیشتر پیراهنها ساده و بدون سوزندوزی است.
پوشیدن پیرانهای سوزندوزی شده هنوز هم رایج است و امروزه به نوعی لباس مجلسی برای بانوان تبدیل شده است. شلوار زنانه نیز لباسی گشاد و لیفهدار است که تا زانو از پارچهای ساده تهیه و از زانو به پایین تنگ شده و به پارچهای آستردار که ماهرانه سوزن- دوزی شده وصل میشود و تا مچ پا را میپوشاند. بالاپوش سنتی زنان ترکمن بر چند گونه است که به نامهای "چاود، کورته و چرفی" نامیده میشود و هریک خصوصیات خاصی دارد. روسریهای زنان ترکمن نیز به نامهای "یالق (روسری)، یوپک یالق (روسری ابریشمی) و چارقد" نامیده میشود که چارقد روسری بزرگ، گلدار و گران قیمتی به صورت چارگوش است که بانوان آن را به صورت لچک سه گوش بر سر میاندازند و معمولا با زمینه تیره و گلهای رنگارنگ و زیبا میباشد. "چاشو" نیز روسری مخصوصی است که امروزه کاربرد آن تنها به استفاده در جشن عروسی محدود شده و نوعروسان با برسر کردن آن از خانه پدری و به خانه بخت میروند و حداکثر چند روز مورد استفاده قرار میگیرد. "گل میخلی" و "قرمهگوش" نام کفش و چکمههای سنتی بانوان ترکمن است که امروزه تنها نامی از آن مانده است. در گذشته چکمههای ساق کوتاه را زنان شوهردار میپوشیدند، ولی امروزه این تفاوتها از میان رفته و "آلین دانگی" (پیشانی بند) تنها وجه ممیزه دوشیزگان از بانوان است. شایان ذکر است که زیبایی این لباسها باعث شده که امروزه به رغم وجود تنوع بسیار در تولید لباس و نیز مدهای مختلفی که هر روز رواج پیدا میکند، همچنان پا برجا باشد.
عصر صحرا...
ما را در سایت عصر صحرا دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : عبدالمناف آق ارکاکلي asresahra بازدید : 1615 تاريخ : دوشنبه 16 بهمن 1391 ساعت: 4 PM